Γιατί Είναι Σημαντικό για το Μωρό να Κατανοήσει την Έννοια της Δράσης-Αντίδρασης;

Από την στιγμή που γεννιέται, το μωρό σας μαθαίνει. Αφού αποκτήσει κάποια μικρή εμπειρία από τον κόσμο γύρω του, ο μικρός σας εξερευνητής θα αρχίσει να συνειδητοποιεί πως οι πράξεις του έχουν μία απρόβλεπτη – η οποία πολύ σύντομα θα γίνει προβλέψιμη – επίδραση στο περιβάλλον του. Για παράδειγμα: Ένα πρωινό, το μωρό σας θα κλωτσάει την κουβερτούλα του και σκέφτεται «Εγώ το έκανα αυτό; Ναι εγώ!» Σύντομα θα το δει ως ένα παιχνίδι: «Θα το κάνω ξανά για να βεβαιωθώ πως το έκανα εγώ. Ναι το έκανα ξανά!» Παρακολουθήστε προσεχτικά και θα δείτε το μωρό σας να δοκιμάζει με χαρά νέους και διαφορετικούς τρόπους για να αλλάξει και να δοκιμάσει τα πράγματα που το περιτριγυρίζουν.

Αρχικά, τα μωρά μαθαίνουν τη δύναμη που έχουν να αλλάξουν το περιβάλλον τους από τις αλληλεπιδράσεις τους με τη μαμά και τον μπαμπά. Όταν το μωρό κλαίει και εσείς ανταποκρίνεστε ηρεμώντας και κρατώντας το, εκείνο μαθαίνει πως ο κόσμος είναι ένα αξιόπιστο μέρος. Όταν το μωρό κλαίει και εσείς ανταποκρίνεστε δίνοντάς του το στήθος σας ή το μπιμπερό του, εκείνο μαθαίνει πως οι ανάγκες του θα ικανοποιηθούν. Το μωρό μαθαίνει επίσης πως έχει την ικανότητα να επηρεάζει όσους είναι γύρω του. Όταν το χαμόγελό του σας παροτρύνει να του χαμογελάσετε κι εσείς ή να σκύψετε και να το αγκαλιάσετε, το μωρό έρχεται και πάλι σε επαφή με την έννοια της δράσης και της αντίδρασης. Όσο περισσότερο χρόνο περνάτε με το παιδί σας, και όσα περισσότερα είδη επικοινωνίας δοκιμάζετε, τόσο μεγαλύτερη ευκαιρία θα έχετε να το βοηθήσετε να μάθει πώς μπορεί να κάνει κάτι.

Πολύ σύντομα, το μωρό θα είναι έτοιμο να εξερευνήσει τον κόσμο που βρίσκεται πέρα από τη δικής σας αγκαλιά. Και όπως επίσης σύντομα θα μάθει, ο κόσμος είναι γεμάτος ερεθίσματα και ιδέες. Ένας από τους πιο σίγουρους τρόπους για να μάθει το παιδί σας να σκέφτεται λογικά για ότι συμβαίνει γύρω του είναι με τη σωματική του αλληλεπίδραση με το περιβάλλον: Το μωρό κουνάει ένα παιχνίδι και εκείνο κάνει έναν ενδιαφέροντα ήχο. Το μωρό ρίχνει το φαγητό του από την καρέκλα και σχηματίζεται ένας πολύχρωμος λεκές στο πάτωμα. Καθώς τα μωρά μαθαίνουν σιγά σιγά πως για κάθε δράση υπάρχει και μία αντίδραση, ενισχύουν την αίσθησή τους ότι μπορούν να ελέγξουν τον κόσμο.

Τα χεράκια του όμως δεν είναι τα μόνα που το βοηθούν να μάθει για τη δύναμη της δράσης και της αντίδρασης. Οι κινήσεις ολόκληρου του σώματός του, όπως το να διασχίσει ένα δωμάτιο για να πιάσει ένα αντικείμενο είναι ακόμα μία ευκαιρία για ένα επίτευγμα. Όταν τα μωρά αρχίσουν να μπουσουλάνε, θέλουν να παίζουν με παιχνίδια και να εξερευνούν δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με το σπρώξιμο και το τράβηγμα, οι οποίες τα χαρά: Οι ρόδες γυρίζουν και το παιχνίδι κινείται προς τα μπροστά.

Η ώρα του μπάνιου είναι ακόμα μία ευκαιρία για να μάθετε μαζί. Δείξτε του πώς να χτυπάει παλαμάκια στο νερό λέγοντάς του πλιτς πλατς. Κρατώντας καλά το μωρό, δείξτε του ότι προσθέτοντας βάρος στην μπανιέρα (το χέρι σας για παράδειγμα), το νερό ανεβαίνει ακόμα πιο ψηλά στο κορμάκι του. Ή κουνώντας το μωρό μπροστά-πίσω στην μπανιέρα μπορείτε να δημιουργήσετε μικρά κυματάκια που θα τα απολαύσει με όλη του την καρδιά. Πολύ σύντομα το μωρό θα καταλάβει αυτό το παιχνίδι και το μπάνιο σας δε θα είναι ποτέ ξανά το ίδιο!

Δείχνετε τα πάντα στο μωρό σας. Βοηθήστε το να ανακαλύψει τι μπορεί και τι δεν μπορεί να αγγίξει. Σε ποια πράγματα μπορεί να προκαλέσει μία αντίδραση και σε ποια δεν έχει κανέναν έλεγχο. Το μωρό μπορεί να δει το έντονο κόκκινο φορτηγό, αλλά δεν μπορεί να το αγγίξει γιατί είναι πολύ μακριά. Το μωρό μπορεί να δει τις αχτίδες του ήλιου στον τοίχο αλλά δεν μπορεί να τις αγγίξει γιατί δεν είναι αντικείμενα, αλλά εικόνες. Το ίδιο ισχύει και για τα σχέδια που υπάρχουν στο χαλί του σαλονιού: Το μωρό μπορεί να προσπαθήσει να πιάσει τα σχήματα και να καταλάβει πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Μετά από αυτό, δώστε στο μωρό σας αντικείμενα που μπορεί να πιάσει και να προκαλέσει μία αντίδραση. Για παράδειγμα, ένα παιχνίδι που ανταποκρίνεται στο άγγιγμά του ή μία δραστηριότητα στην οποία συμμετέχετε κι εσείς. Καθίστε σε μία τραμπάλα μαζί του και πιέζοντας με τα πόδια σας δείξτε του πώς η τραμπάλα ανεβαίνει και κατεβαίνει λόγω του βάρους σας! Δείχνοντας στο μωρό πως μερικά πράγματα μπορούν να επηρεαστούν από τις πράξεις του ενώ άλλα όχι, το βοηθάτε να μάθει πολλά.

Dr. Bettye M. CaldwellPh.D. Professor of Pediatrics in Child Development and Education

Οι συμβουλές μας προς τους γονείς δίνονται μόνο ως προτάσεις. Προτείνουμε να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για ό,τι σας προβληματίζει ή για πολύ σημαντικά ζητήματα που αφορούν στο μωρό σας.